Sağlık yetkilileri ketamin kullanımının Avrupa genelinde arttığını, ancak diğer uyuşturuculara göre daha küçük bir sorun teşkil ettiğini söylüyor.
1960'larda tıbbi anestezi malzemesi olarak ortaya çıkan ketamin, 1990'larda eğlence amaçlı bir uyuşturucuya dönüşmesinin ardından bugünlerde Avrupa'da kriz yaratmaya başladı.
Avrupa Birliği (AB) genelinde "yasa dışı ketamin ele geçirme sayısı" son yıllarda neredeyse beş kat artarak 2015'te 701'den 2022'de 3.462'ye yükseldi.
Bu rakam, o yıl ele geçirilen tüm yeni psikoaktif (ruh hâlinde, davranışta geçici değişikliklere neden olan kimyasal maddeler) maddelerin yüzde 9'una tekabül ediyor.
Son yıllarda araştırmacılar, düşük dozlarda ketaminin depresyonu tedavi etme potansiyelini araştırıyor. Ayrıca, Çekya, Polonya, İspanya, İngiltere ve İsviçre de dahil olmak üzere Avrupa'nın dört bir yanında ketamin destekli terapi klinikleri açıldı.
Ancak ilaç konusunda, Amerikalı aktör Matthew Perry'nin 2023 yılında "ketaminin akut etkilerinden" ölmesinin ardından kamuda bir farkındalık oluştu.
Perry, ilacı ilk olarak depresyon ve anksiyete tedavisi için yasal bir reçeteyle almış daha sonra ise Amerika Birleşik Devletleri'nde (ABD) yasa dışı yollardan edinmişti.
Peki ketamin tam olarak nedir, kimler kullanıyor ve yasal statüsü nedir?
Ketamin ne tür bir uyuşturucu?
Ketamin uyuşturucu etkisine sahip, ancak insanların algılarını, ruh hallerini, düşüncelerini ve duyusal deneyimlerini etkileyebilen psilosibin ("sihirli mantarlar") veya LSD gibi klasik psikedeliklerle aynı değildir.
Bunun yerine, ketamin bir "atipik psikedelik" olarak kabul ediliyor.
Disosiyatif bir etkiye sahip olmasına ve insanların bilinç durumunu değiştirebilmesine rağmen, gerçek deneyimleri klasik uyuşturuculardan farklı olabiliyorken, kişiden kişiye değişiklik gösteriyor.
Ketamine nerede izin verilir?
AB'nin ilaç düzenleyicisi Avrupa İlaç Ajansı (EMA), ketamini ana bileşik olarak kullanan esketamini 2019'da tedaviye dirençli depresyon için bir ilaç olarak onayladı.
Ayrıca halen bazı hastanelerde ve veterinerlikte ağrı kesici ve yatıştırıcı olarak kullanılıyor.
Ancak eğlence amaçlı kullanımın tehlikeleri nedeniyle ketamin Litvanya ve Fransa gibi birçok ülkede kontrollü bir madde olarak kabul ediliyor.
Ketamin Avrupa'da nerelerde yaygındır?
Halk sağlığı bilimcileri, bir toplumdaki uyuşturucu kullanım seviyesini tahmin etmek için atık su örneklerinden elde edilen verileri kullanıyor.
2022 yılında, 15 Avrupa şehrinde genel olarak düşük seviyelerde ketamin kalıntısı bulunmuş olsa da; en yüksek seviyeler ise Danimarka, İspanya, İtalya ve Portekiz'de görüldü.
EMA'ya göre, 2022 yılında yetkililerin ele geçirdiği ketaminin üçte ikisi Danimarka ve Hollanda'da yakalandı.
Ketamin nereden geliyor?
Avrupa'daki ketaminin esas olarak Hindistan'dan geldiği düşünülse de yetkililer Çin veya Pakistan kaynaklı da olabileceğini söylüyor. Avrupa'da sadece Hollanda ve Belçika'da birkaç yasa dışı ketamin laboratuvarı bulundu.
Ketamin ne kadar bağımlılık yapar?
Ketamin alışkanlığı, ilaca psikolojik bağımlılığın yanı sıra insanları aynı yüksekliğe ulaşmak için daha yüksek dozlar almaya iten bir toleransa yol açabiliyor.
İngiltere'de 2012 yılında yayımlanan bir araştırmada, ketamin kullanıcılarının yüzde 17'sinin bağımlı olduğunu ortaya koydu.
Ancak çok az sayıda Avrupalı, ketaminin kötüye kullanımı nedeniyle tedavi görüyor.
AB'de 2022 yılında 600 kişi ketaminle ilgili sorunları için yardım alırken, bu sayı 2018'de 240'a olarak kayıtlara geçti.
Bunun nedeni, bazı kişilerin ketamini tek başına kullanırken, bazılarının kokain veya ekstazi ile karıştırması olabilir. Bu nedenle ketamin sorunu olan kişiler, bunun yerine diğer uyuşturucu bağımlılıkları için tedavi aramak zorunda kalabiliyor.
Ketamin kullanmanın yan etkileri nelerdir?
Düzenli ketamin kullanımı mesaneye, kalbe ve beyne zarar verebilir, zihinsel sağlık sorunlarına ve nefes almada zorluğa neden olabilir.
İngiltere'de yayımlanan aynı araştırma, son ketamin kullanıcılarının yüzde 26,6'sının idrar yolu semptomları bildirdiğini ortaya koymuştur.
euronews
