Yasal yardım kuruluşu ClientEarth'ün yeni raporuna göre, kanserojenler, endokrin bozucular ve diğer tehlikeli kimyasallar, kısmen AB düzenlemelerinin ulusal makamlar tarafından gevşek bir şekilde uygulanması nedeniyle Avrupa genelinde yaygın olarak kullanılmaya devam ediyor.
ClientEarth, Avrupa Komisyonu'nun kuralları basitleştirmeyi planladığı sırada, denetimlerin nadir olması, uygunsuzluğun nadiren yaptırıma tabi tutulması ve para cezalarının "neredeyse hiç olmaması" nedeniyle tehlikeli maddelerin yaygın olarak kullanılmaya devam ettiği yönünde uyarıda bulundu.
REACH olarak adlandırılan Kimyasalların Kaydı, Değerlendirilmesi, İzni ve Kısıtlanması Yönetmeliği kapsamında, özellikle tehlikeli olarak tanımlanan maddeler varsayılan olarak yasaklanıyor. Sıkı bir şekilde kontrol edilen maddeler için izinler, kullanımlarının gerekli olduğu ve uygulanabilir bir alternatifin bulunmadığı durumlarda vaka bazında veriliyor.
Ancak Avrupa Kimyasallar Ajansı geçen yıl, tüm AB üye ülkelerinde yapılan denetimlerin yaklaşık yüzde 40'ında, güvenlik verilerinin eksikliğinden ruhsatsız kullanımlara kadar değişen sorunlarla birlikte şirketlerin ruhsatlandırma kapsamındaki yasal gerekliliklere uymadığının tespit edildiğini bildirmişti.
Avrupa genelinde 1.000'den fazla tesiste koruyucu veya parlak dekoratif kaplamalarda kullanılan kanserojen bir bileşik olan krom trioksit, uyum sorunlarının tespit edildiği en yaygın madde.
ECHA'nın bulgularını takip eden ClientEarth, uygulama sorumluluğunun ulusal makamlar, Avrupa Kimyasallar Ajansı (ECHA) ve Komisyon arasında nasıl bölündüğüne dair bir resim oluşturmak için mevcut verileri ve bilgi taleplerini kullanarak Fransa, Almanya ve İspanya'ya odaklandı.
AB yürütme organının "uygulamanın günlük durumu hakkında çok az bilgiye sahip olduğu ve bu nedenle çok az şey bildiği" sonucuna varan grup, aynı durumun uygulamanın bölgesel organlara devredildiği ulusal düzenleyiciler için de geçerli olduğuna dikkat çekti.
ClientEarth, Komisyon'un harekete geçmek için yasal bir yükümlülüğü olduğunu savunarak, sonucun sistematik bir gözetim başarısızlığı olduğu sonucuna vardı.
Bir 'cezasızlık duygusu'
Hukuk uzmanı Hélène Duguy, "Sorun iki yönlü: bir yandan Avrupalı yetkililer kuralları uygulamakta ve kural ihlali yapanları cezalandırmakta bariz bir şekilde başarısız oluyorlar," dedi. "Öte yandan, zayıf uygulama yasadışı ticari davranışları ve şirketler için cezasızlık hissini güçlendiriyor."
Ayrıca hukuk kuruluşu, Avrupa Komisyonu'nun yasalara uyulmadığının tespit edildiği durumlarda bile tehlikeli bir kimyasalın kullanım iznini hiçbir zaman geri çekmediğini bildirdi.
Helsinki merkezli ECHA, Euronews'e yaptığı açıklamada ClientEarth'ün raporundan haberdar olduğunu ve konunun tüm AB üye ülkelerinin ulusal otoritelerinin temsilcilerinden oluşan danışma grubunun bir sonraki toplantısında ele alınacağını söyledi. Kurum, uygulamanın kesinlikle AB hükümetlerinin yetkisinde olduğunu yineledi.
"ECHA'nın rolü, kontroller ve denetçiler için eğitim için ortak kapsam ve metodoloji sağlayan pratik uygulama projelerini koordine ederek uygulama eylemlerini uyumlu hale getirmek amacıyla ulusal uygulama makamlarından oluşan bir ağ olan Uygulama Forumu'nu yürütmektir."
Daha fazla uyumsuzluk
Geçen hafta ECHA, şirketlerin sağlaması gereken 2.500 kimyasal güvenlik bilgi formunun üçte birinden fazlasının yasaya uygun olmadığını tespit ettiğini bildirmişti. İhlaller, nanoformlar ve endokrin bozucu özellikler hakkında bilgi eksikliğinden belge eksikliğine kadar uzanıyordu.
Uygulama Forumu'nun çalışma grubu başkanı Abdulqadir Suleiman, "işyerinde tehlikeli kimyasallarla çalışan Avrupalı işçilerin daha iyi korunmasını sağlamak amacıyla bilgi kalitesini arttırmak için hala yapılması gereken işler var," diye konuştu.
REACH sistemi, 15 yıl önceki başlangıcından bu yana tartışmalarla boğuşuyor. 2018'de Alman düzenleyiciler, şirketlerin sağlık ve çevre üzerindeki risklere ilişkin en son verileri içermesi gereken binlerce kayıt dosyasını güncel tutma konusundaki sistematik başarısızlıklarını tespit etmişti.
ClientEarth'ün raporundaki iddialara yanıt vermesi istenen Avrupa Kimya Endüstrileri Konseyi (Cefic) ise Euronews'e yaptığı açıklamada tek tek şirketlerin eylemleri hakkında yorum yapamayacağını, ancak endüstri birliğinin "REACH dosyalarında sağlanan bilgilerin kalitesi ve doğruluğunu çok ciddiye aldığını" söyledi.
Cefic sözcüsü, lobi grubunun veri sağlama kurallarının yaygın bir şekilde ihlal edilmesine ilişkin daha önceki skandala verdiği yanıtla ilgili olarak, "2019'da başlatılan REACH Dosyası İyileştirme Eylem Planımızda olduğu gibi, üyelerimizi AB kimyasallar mevzuatına uyum sağlamaları konusunda destekliyoruz," ifadelerini kullandı.
euronews
