Η Ουκρανία διαθέτει σημαντικά αποθέματα κρίσιμων πρώτων υλών και σπάνιων γαιών που απαιτούνται για την ανάπτυξη τεχνολογίας αιχμής
Μια συμφωνία για την πρόσβαση των ΗΠΑ στα πολυπόθητα ορυκτά και τις σπάνιες γαίες της Ουκρανίας εξακολουθεί να είναι στα χαρτιά, δήλωσαν τόσο ο Ντόναλντ Τραμπ όσο και ο Βολοντίμιρ Ζελένσκι αυτή την εβδομάδα, παρά τη συνεχιζόμενη επιδείνωση των σχέσεων ΗΠΑ-Ουκρανίας.
Η υπογραφή της συμφωνίας -για την οποία έχει ήδη συμφωνηθεί το πλαίσιο- ματαιώθηκε μετά την έντονη αντιπαράθεση μεταξύ του Τραμπ και του Ζελένσκι την περασμένη Παρασκευή. Έκτοτε, οι ΗΠΑ ανέστειλαν προσωρινά τη στρατιωτική τους βοήθεια προς την Ουκρανία.
Αλλά το Κίεβο ελπίζει ότι η προοπτική προνομιακής πρόσβασης των ΗΠΑ στους φυσικούς πόρους της Ουκρανίας θα μπορούσε να βοηθήσει να πείσει τον Τραμπ να δεσμευτεί σε μακροπρόθεσμες εγγυήσεις ασφαλείας.
Ο Τραμπ έχει δηλώσει ότι η συμφωνία θα επιτρέψει στις ΗΠΑ να ανακτήσουν την οικονομική βοήθεια που έχουν δώσει στην Ουκρανία από τότε που η Ρωσία ξεκίνησε την εισβολή πλήρους κλίμακας το 2022. Ο ίδιος ανεβάζει το ποσό αυτό στα 350 δισεκατομμύρια δολάρια, ενώ μόλις 83,4 δισεκατομμύρια δολάρια έχουν στην πραγματικότητα εκταμιευθεί από το 2022 σύμφωνα με τα αρχεία της αμερικανικής κυβέρνησης.
Το Euroverify αναλύει ποια κρίσιμα υλικά και ορυκτά διαθέτει η Ουκρανία και γιατί ο Τραμπ διεκδικεί πρόσβαση σε αυτά.
Ποιες πρώτες ύλες και ορυκτά διαθέτει η Ουκρανία;
Το Παγκόσμιο Οικονομικό Φόρουμ (WEF) εκτιμά ότι υπάρχουν 20.000 κοιτάσματα ορυκτών που καλύπτουν 116 τύπους στην Ουκρανία, εκ των οποίων τα 3.055 (15%) ήταν ενεργά πριν από την εισβολή της Ρωσίας το 2022.
Σύμφωνα με το υπουργείο Οικονομίας της Ουκρανίας, σε αυτά περιλαμβάνονται 22 από τις 34 πρώτες ύλες που αναφέρονται ως "κρίσιμες" σύμφωνα με την Πράξη της ΕΕ για τις κρίσιμες πρώτες ύλες (CRMA), ένα νομοσχέδιο του 2024 που αποσκοπεί στην ελαχιστοποίηση της εξάρτησης του μπλοκ από γεωστρατηγικούς αντιπάλους όπως η Κίνα για τα υλικά που απαιτούνται για την παραγωγή ηλεκτρικών οχημάτων, ηλιακών συλλεκτών, μικροτσίπ και άλλων στρατηγικών τεχνολογιών.
Η Ουκρανία εκτιμάται ότι διαθέτει 500.000 τόνους ανεκμετάλλευτου λιθίου, απαραίτητου για την παραγωγή επαναφορτιζόμενων μπαταριών που χρησιμοποιούνται στα ηλεκτρικά οχήματα (EV). Αυτό αντιστοιχεί περίπου στο ένα τρίτο των αποθεμάτων της Ευρώπης και στο 3% των παγκόσμιων αποθεμάτων.
Δύο μεγάλες τοποθεσίες, το κοίτασμα Shevchenko (Ντονέτσκ) και η Kruta Balka (Ζαπορίζια), βρίσκονται επί του παρόντος σε κατεχόμενες ή εμπόλεμες περιοχές.
Η Ουκρανία αντιπροσωπεύει επίσης το 6% της παγκόσμιας παραγωγής τιτανίου, σύμφωνα με τη Σχολή Οικονομικών Επιστημών του Κιέβου, που χρησιμοποιείται στην αεροδιαστημική, στρατιωτική και ιατρική βιομηχανία, και είναι ο 5ος μεγαλύτερος παραγωγός γαλλίου στον κόσμο, που είναι απαραίτητο για τους ημιαγωγούς.
Βρίσκεται μεταξύ των πέντε κορυφαίων χωρών παγκοσμίως όσον αφορά τα αποθέματα γραφίτη, επίσης απαραίτητου για την παραγωγή μπαταριών ηλεκτρικών οχημάτων, και συγκαταλέγεται μεταξύ των δέκα κορυφαίων χωρών παγκοσμίως όσον αφορά τα αποθέματα άνθρακα, μαγγανίου, σιδήρου, τιτανίου και ουρανίου.
Εκτός από αυτές τις πρώτες ύλες, το έδαφος της Ουκρανίας πιστεύεται ότι διαθέτει σημαντικά αποθέματα σπάνιων γαιών, μια ομάδα 17 μεταλλικών στοιχείων που χρησιμοποιούνται επίσης σε συσκευές υψηλής τεχνολογίας, όπως τα smartphone, οι ανεμογεννήτριες και οι μαγνητικές τομογραφίες.
Ενώ η έκταση των κοιτασμάτων σπάνιων γαιών της είναι εμπιστευτική, εκτιμάται ότι αντιπροσωπεύουν το 5% των παγκόσμιων αποθεμάτων, σύμφωνα με τον ΟΗΕ.
Πόσα από αυτά βρίσκονται σε κατεχόμενα εδάφη;
Ο Ουκρανός πρόεδρος Βολοντίμιρ Ζελένσκι έχει δηλώσει ότι η Ρωσία ελέγχει σήμερα περίπου το 20% των ορυκτών πόρων της Ουκρανίας, που αντιστοιχούν στην έκταση του ουκρανικού εδάφους που κατέχει.
Ουκρανικές δεξαμενές σκέψης που επικαλείται το Reuters λένε ότι περίπου το 40% των ουκρανικών μετάλλων βρίσκεται σε εδάφη που ελέγχονται από τη Ρωσία.
Μια ματιά στον χάρτη δείχνει ότι τεράστια κοιτάσματα λιθίου, τιτανίου και σπάνιων γαιών βρίσκονται στις νοτιοανατολικές επαρχίες που έχει καταλάβει η Ρωσία από την εισβολή της το 2022.
Η εισβολή έχει ήδη διαταράξει τις αλυσίδες εφοδιασμού πολλών από αυτά τα ορυκτά.
Γιατί οι δημοκρατικές χώρες επιδιώκουν πρόσβαση;
Η Κίνα κυριαρχεί στην αγορά επεξεργασίας πρώτων υλών, καθιστώντας άλλες παγκόσμιες δυνάμεις εξαρτημένες από αυτήν.
Το Πεκίνο έχει σταματήσει ή περιορίσει τα τελευταία χρόνια τις εξαγωγές κρίσιμων πρώτων υλών προς την Ευρωπαϊκή Ένωση και τις ΗΠΑ, αναγκάζοντας τη Δύση να εντείνει τις προσπάθειές της για διαφοροποίηση των αλυσίδων εφοδιασμού, καθώς η ζήτηση για τέτοιου είδους υλικά εκτοξεύεται στα ύψη.
Το 2021, η Ευρωπαϊκή Ένωση και η Ουκρανία σύναψαν στρατηγική εταιρική σχέση για τις πρώτες ύλες, η οποία περιγράφεται ως προοριζόμενη να "συμβάλει στη διαφοροποίηση, την ενίσχυση και τη διασφάλιση του εφοδιασμού και των δύο πλευρών".
Ο Ευρωπαίος επίτροπος βιομηχανικής στρατηγικής, Στεφάν Σεζουρνέ, κάλεσε πρόσφατα την ΕΕ να εφαρμόσει πλήρως την εν λόγω εταιρική σχέση, περιγράφοντάς την ως "μια win-win για τους Ουκρανούς".
Είναι ακόμη ζωντανή η συμφωνία ΗΠΑ-Ουκρανίας;
Ο Ουκρανός πρωθυπουργός Ντένις Σμίχαλ δήλωσε την Τρίτη ότι το Κίεβο είναι έτοιμο να υπογράψει τη συμφωνία εξόρυξης μεταλλευμάτων με τις ΗΠΑ "ανά πάσα στιγμή".
Ερωτηθείς τη Δευτέρα αν η συμφωνία είναι "νεκρή", ο πρόεδρος Τραμπ απάντησε: "Όχι, δεν το νομίζω. Νομίζω ότι είναι μια σπουδαία συμφωνία για εμάς".
Ο πρωθυπουργός του Ηνωμένου Βασιλείου Κιρ Στάρμερ, ο οποίος μαζί με τον Γάλλο πρόεδρο Εμανουέλ Μακρόν αναμένεται να ηγηθεί της σύνταξης ενός σχεδίου κατάπαυσης του πυρός που θα παρουσιαστεί στις ΗΠΑ, δήλωσε ότι η προτεινόμενη από τον Τραμπ συμφωνία για τα ορυκτά δεν θα αποτελούσε επαρκή εγγύηση ασφαλείας για την εξασφάλιση μιας διαρκούς ειρήνης στην Ουκρανία.
euronews
