Tarım ve Orman Bakanlığı verilerine göre dünya badem üretiminin yaklaşık %4’ünü karşılayan Türkiye aynı zamanda bu üründen ciddi bir ihracat geliri de elde ediyor. 2023 yılı sonu itibariyle Türkiye’nin badem ihracatından elde ettiği gelir 61 milyon dolara ulaştı. Tarımsal ürün ihracatçısının kısa vadeli hedefi ise 100 milyon dolarlık badem ihracatı gerçekleştirmek.
Tarım ve Orman Bakanlığı raporuna göre Dünya badem üretiminde beşinci sırada yer alan Türkiye ürettiği bademlerin önemli bir kısmını ihracatta kullanıyor. Yıllık 60 milyon doların üzerinde badem ihracatı gerçekleştiren Türkiye’nin hedefi ise çok daha büyük. Pek çok iklim koşulunda yetişebilen ve dayanıklı bir tarım ürünü olan badem ülkemizde ağırlıkla Akdeniz, Ege ve Güneydoğu Anadolu şehirlerinde yetiştiriliyor. Sert iklime dayanıklı ürün, bu özelliği sayesinde üreticiden rağbet görüyor.
“Son yıllarda badem ihracatı belirli bir makası aşamadı”
Boris Volfman: “Badem hem lezzeti hem de ekonomik değeriyle oldukça önemli bir tarımsal ihraç ürünü. Zorlu iklimlerde dahi yetişebiliyor bu da üreticisi için aslında büyük kolaylık. Özellikle son beş yılda badem üretim alanları da devletin desteğiyle artıyor. Fakat badem ihracatından elde edilen gelir maalesef aynı oranda artmıyor. Bizler bir makasa sıkışmış gibi sürekli aynı rakamlarda ihracat geliri elde ediyoruz. Hem üretimi hem de birim alandan elde edilen verimi artırarak bu döngüyü kırmamız gerekiyor. Örneğin Türkiye TÜİK verilerine göre 2020 yılında 63.852.878 dolarlık badem ihracatı gerçekleştirmiş. 2023 yılına geldiğimizde ise badem ihracatından elde edilen gelir 61.222.901 dolar olarak karşımıza çıkıyor. Küçük bir düşüş olduğunu görsek de yıllara göre 60-70 milyon dolar arasında ihracat gelirinin değiştiğini görüyoruz. Yani özetle badem ihracatında ne ileri gidebiliyoruz ne de geri dönebiliyoruz.” şeklinde konuştu.
“Bademin potansiyeli çok yüksek”
Badem ihracatı ve üretimine dair önemli bilgiler aktaran Boris Volfman; “Badem hepimizin severek tükettiği bir kuruyemiş olmanın yanında çikolata ve şekerleme endüstrisinde de sıkça kullanılan bir ürün. Bu durum bademin potansiyelinin mevcut durumdan çok daha yüksek olduğunu gösteriyor. Bizler badem üretimimizi artırabilirsek bu ürünü rahatlıkla satacak müşteri bulabiliriz. Badem tüm dünyada talep görüyor. Ayrıca sadece hammadde olarak satmak yerine katma değerli ürünler haline getirmeyi başardığımızda çok daha büyük gelir elde edeceğiz. Bugün elbette bunlar yapılıyor fakat hala yeterli değil. Kısa vadeli hedef mutlaka 100 milyon dolara ulaşmak olmalı.” dedi.
“Bademin en büyük müşterisi Libya”
Boris Volfman: “TÜİK verilerine göre Türkiye’nin 2023 yılında en yüksek badem ihracatı gerçekleştirdiği ülke 22.883.313 dolar ile bir Afrika ülkesi olan Libya oldu. Libya farklı tarımsal ihraç ürünlerinde de bizler için oldukça önemli bir pazar. Tarımsal ürün ihracatçılarımıza bu pazarı çok daha yakından incelemelerini tavsiye ediyorum. Badem ihracatımızda ikinci sırada yine bir Kuzey Afrika ülkesi olan Cezayir 7.362.056 dolar ile yer alıyor. Üçüncü sırada ise en önemli ticari ortaklarımızdan Rusya 7.102.953 dolar ile bulunuyor. TÜİK verileri dikkatle incelediğinde her zaman vurguladığımız ihracatta ülkeleri çeşitlendirmenin yöntemini bu ürün özelinde gerçekleştirdiğimizi rahatlıkla söyleyebilirim.” şeklinde konuştu.
Badem üretiminde ilk sırada Mersin var
Mersin birçok tarımsal üründe ilk sıralarda yer alan bir Akdeniz şehri olarak karşımıza çıkıyor. Türkiye’de üretilen bademin dörtte birinden fazlası bu şehirde üretiliyor. İkinci sırada ise Adıyaman geliyor. Badem üretiminde üçüncü sırayı ise Muğla dolduruyor. Türkiye’de bugün gelinen noktada yılda ortalama 160 bin ton badem üretimi gerçekleştirilirken, 10 yıl önce bu rakam 80 bin ton civarındaydı. Uzmanlar badem yetiştirme alanlarının artışının hızla üretim rakamlarına yansıdığını vurguluyor.
