ABD Başkanı Donald Trump'ın karşılıklı gümrük vergileri açıklamasının ardından ham petrol fiyatları neredeyse son yılların en düşük seviyesine gerilerken, OPEC ve müttefiklerinin beklenenden daha büyük bir üretim artışı yapması satışları daha da arttırdı.
Petrol İhraç Eden Ülkeler Örgütü (OPEC) ve müttefiklerinin Perşembe günü beklenenden daha büyük bir üretim artışı açıklamasının ardından ham petrol vadeli işlemleri neredeyse son yılların en düşük seviyelerine geriledi ve enerji piyasalarında Trump'ın gümrük vergisi kaynaklı satışları artırdı. Düşüş, ABD'nin Mart ortasında Yemen'de Husi militanlarını vurmasından bu yana jeopolitik risk kaynaklı tüm kazanımları sildi.
Perşembe günü Brent vadeli kontratları yüzde 6,42 düşüşle varil başına 70,14 dolara gerilerken, West Texas Intermediate (WTI) yüzde 6,64 düşüşle varil başına 66,95 dolara geriledi. Her iki gösterge fiyat da cuma günkü Asya seansında kayıplarını genişleterek Aralık 2021'den bu yana en düşük seviyelerine yaklaştı.
OPEC'in kararı, ABD Başkanı Donald Trump'ın finansal piyasaları sarsan karşılıklı gümrük vergilerini açıkladığı 'Kurtuluş Günü' açıklamasının ardından geldi. Yatırımcılar bu önlemlerin topyekûn bir küresel ticaret savaşına yol açarak dünya ekonomisini resesyona sürükleyebileceğinden korkuyor. Bakır ve ham petrol gibi büyümeye duyarlı emtialar zaten baskı altındaydı ve açıklamanın ardından petrol fiyatları yüzde 4 oranında düştü. Sekiz OPEC üyesinin üretimi artırma kararı kırılgan havayı daha da kötüleştirerek ham petrol fiyatlarını düşürdü. Özellikle Beyaz Saray petrol, gaz ve rafine ürünlerin yeni gümrük vergilerinden muaf olduğunu teyit etti.
OPEC üretimi artıracak
OPEC grubunun Suudi Arabistan, Rusya, Irak, Kuveyt, Kazakistan, Cezayir ve Umman'dan oluşan sekiz kilit üyesi, Mayıs ayında ortak petrol üretimlerini günde 411.000 varil arttırma konusunda anlaşarak üretim kesintilerinin gevşetilmesini hızlandırdı. OPEC'in resmi internet sitesinden yapılan açıklamada, "Bu artış, iki aylık artışa ek olarak Mayıs ayı için planlanan artışı da kapsamaktadır," denildi.
Söz konusu artış, piyasanın önümüzdeki ay için öngördüğü günlük 140.000 varillik artışın oldukça üzerinde. Petrol üreticisi kartel, günlük 2,2 milyon varillik gönüllü petrol üretim kesintilerini hafifletmekte aylarca geciktikten sonra Nisan ayında üretimi günlük 135.000 varil artırmaya hazırlanıyor. Piyasa katılımcıları örgütün Mayıs ayında da benzer miktarda üretim artışını sürdürmesini bekliyordu.
"Kademeli artışlar gelişen piyasa koşullarına bağlı olarak durdurulabilir ya da tersine çevrilebilir. Bu esneklik grubun petrol piyasasındaki istikrarı desteklemeye devam etmesini sağlayacaktır," denildi.
"Sekiz OPEC+ ülkesi ayrıca bu tedbirin katılımcı ülkelere telafilerini hızlandırmaları için bir fırsat sağlayacağını kaydetti."
Bazı üyelerin, günlük toplam 4.2 milyon varil olan üretim hedeflerine kıyasla fazla üretimi telafi etmek için arzı azaltmaları gerekiyor. Kazakistan, Birleşik Arap Emirlikleri (BAE), Nijerya ve Gabon son aylarda üretim hedeflerini aşan ülkeler olarak belirlendi.
Sekiz kartel üyesi, Haziran ayı üretim seviyelerine karar vermek üzere 5 Mayıs'ta bir araya gelecek.
Jeopolitik gerilimler
Ancak Trump'ın Rusya, İran ve Venezuela gibi kilit OPEC+ üyelerine yönelik gümrük vergisi tehditleri, bu ülkelerin arzını azaltarak planlanan üretim artışlarını potansiyel olarak dengeleyebilir.
Trump bu haftadan itibaren geçerli olmak üzere Venezuela petrolü ithal eden ülkelere yüzde 25 gümrük vergisi getirdi. Geçen hafta da Rusya'nın petrol alıcılarına yüzde 25 ila yüzde 50 oranında gümrük vergisi uygulama tehdidinde bulunmuş ve İran'a yönelik 'bombalama' ve 'ikincil gümrük vergileri' uygulama uyarısında bulunmuştu. Bu 'ikincil tarifeler', ithalat vergileri yoluyla yeni bir yaptırım biçimini temsil ediyor ve bu ülkelerden petrol alan başlıca alıcılar olan Çin ve Hindistan'ın bundan önemli ölçüde etkilenmesi muhtemel.
Venezuela ve İran'ın petrol ihracatındaki olası azalmalar küresel arz için önemli olabilir. ABD Enerji Bilgi İdaresi'ne (EIA) göre, İran'ın petrol üretimi 2022'den bu yana artıyor ve şu anda küresel üretimin yüzde 1,4'üne denk gelen günlük 1,5 milyon varile ulaşıyor. OPEC'in ikincil kaynaklarına göre Venezuela'nın üretimi 2025'in ilk çeyreğinde günde 900.000 varile ulaşırken, ABD'ye ihracatı Ocak ayında günde 250.000 varile ulaştı. Reuters, Venezuela'nın ham petrol ve yakıt ihracatının Mart ayında Şubat ayına kıyasla yüzde 11,5 düştüğünü ve bunun büyük ölçüde ABD'nin son yaptırımlarından kaynaklandığını bildirdi.
euronews
