Tacikistan’ın başkenti Duşanbe’nin dışındaki tepelerde, çoban Bahtiyor Şapirov, dev Hisar koyunlarından oluşan sürüsünü izliyor.
Bu koyun ırkı, kârlılığı ve iklim değişikliğine uyumuyla öne çıkıyor. Et üretimi ve uygun mera alanlarının azalması sorunlarıyla karşı karşıya olan bu Orta Asya ülkesindeki en gözde besi hayvanlarından.
18 yaşındaki Şapirov “Çok az su ve yayılma alanı olsa bile hızla kilo alıyorlar” diyor.
Hisar koyunu, yıllar süren aşırı otlatma ve küresel ısınma nedeniyle, tarım ve hayvancılığa uygun toprakların daralmasıyla yüzleşen Tacikistan’daki çiftçiler için potansiyel bir nimet ve tüketiciler için de bol bir koyun eti kaynağı.
Neredeyse koyunlar kadar büyük bir beyaz Orta Asya çoban köpeği sürüye sahip çıkıyor.
Hisar koyununun en büyüklerinin ağırlığı 210 kiloya çıkabiliyor.
Hisar koyunları, toplam ağırlığının üçte ikisi kadar et ve yağ üretebiliyor. Bu oran, diğer birçok ırktan daha fazla. Bu özelliğiyle çiftçiler açısından çok kârlı bir seçenek olabiliyorlar.
Tacik Tarım Bilimleri Akademisi üyesi Şarafzon Rahimov “Hisarlar benzersiz bir ırk. Öncelikle ağırlıkları nedeniyle. Ayrıca bu koyunlar asla aynı yerde yayılmaz, dolayısıyla toprağın ekosistemini de geliştirirler” diyor.
Mera ararken bir mevsimde 500 kilometre dolaşabiliyorlar ve bu sayede farklı mera alanları doğal olarak yenilenebiliyor.
Birleşmiş Milletler raporuna göre ülke topraklarının % 20’sinden fazlası tarım ve hayvancılık arazisi özelliğini kaybetti ve bu durum 18 milyon kişiyi etkiliyor.
800 bin kilometrekarelik alan, aşağı yukarı Türkiye’yle eşit.
Kurak topraklardan yükselen toz, kalp ve solunum hastalıklarına da yol açıyor.
Toprakları daha verimsiz hale gelirken, geçim kaynaklarını kaybeden çok sayıda çiftçi, ülke dışına göç ediyor.
Zorlu koşullarda da yetiştirilebilen Hisar koyunları bu ortamda Tacikistan’da halkın büyük ilgisini çekiyor.
Irka adını veren Hisar Vadisi’ne uzanan yolun etrafındaki Tacik Cumhurbaşkanı Emomali Rahman’ı öven onlarca poster arasında, Hisar koyunlarının üç çeşidine ait altın renkli bir heykel var.
BBC
