Οι χώρες της ΕΕ που δεν θα εφαρμόζουν το Νέο Σύμφωνο για τη Μετανάστευση και το Άσυλο, το οποίο εγκρίθηκε οριακά από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο την Τετάρτη, ενδέχεται να βρεθούν αντιμέτωπες με νομικές ενέργειες, προειδοποίησε η Επίτροπος Μετανάστευσης, Ίλβα Γιόχανσον.
«Όλα τα κράτη μέλη πρέπει να το εφαρμόσουν και θα το εφαρμόσουν», δήλωσε την Πέμπτη στο Euronews η Ίλβα Γιόχανσον, η Επίτροπος που ηγήθηκε της μεταρρύθμισης για το άσυλο.
«Εάν όχι, η Επιτροπή θα ενεργήσει φυσικά και θα χρησιμοποιήσει - αν χρειαστεί - διαδικασίες επί παραβάσει (σ.σ.: διαδικασίες επί παραβάσει)», πρόσθεσε. «Αλλά πρέπει να πω ότι είμαι αρκετά πεπεισμένη ότι τα κράτη μέλη θα εφαρμόσουν το Σύμφωνο τώρα αρκετά γρήγορα», είπε.
Το Νέο Σύμφωνο είναι ένα σύνολο πέντε αλληλένδετων νομοθετικών πράξεων που αποσκοπούν στη θέσπιση κοινών, προβλέψιμων κανόνων για τη διαχείριση της υποδοχής και μετεγκατάστασης των αιτούντων άσυλο. Αυτό, σύμφωνα με τη σκέψη, θα γυρίσει σελίδα σε μια δεκαετία με μεμονωμένες, χαοτικές αντιδράσεις.
Πέρυσι, η ΕΕ έλαβε 1,14 εκατομμύρια αιτήσεις διεθνούς προστασίας, που αποτελεί υψηλό επτά ετών, και κατέγραψε 380.000 παράτυπες διελεύσεις συνόρων, οι μισές από τις οποίες μέσω της κεντρικής μεσογειακής οδού.
Έπειτα από σχεδόν τέσσερα χρόνια επίπονων και αργών διαπραγματεύσεων, οι ευρωβουλευτές υποστήριξαν οριακά το νέο σύμφωνο σε ψηφοφορία την Τετάρτη, ανοίγοντας τον δρόμο για την τελική σφραγίδα από τα κράτη μέλη, που αναμένεται στα τέλη του μήνα.
Ωστόσο, λίγο μετά την ψηφοφορία της Τετάρτης, ο Πολωνός πρωθυπουργός Ντόναλντ Τουσκ τάχθηκε σθεναρά κατά της αναθεώρησης, χαρακτηρίζοντάς την "απαράδεκτη" και επιτιθέμενος στο προτεινόμενο σύστημα "υποχρεωτικής αλληλεγγύης", μια από τις κύριες καινοτομίες του νέου συμφώνου.
Σύμφωνα με αυτό το σύστημα, τα κράτη μέλη θα έχουν τρεις επιλογές για τη διαχείριση των μεταναστευτικών ροών: να μετεγκαταστήσουν έναν ορισμένο αριθμό αιτούντων άσυλο, να πληρώσουν 20.000 ευρώ για κάθε αιτούντα που αρνούνται να μετεγκαταστήσουν ή να χρηματοδοτήσουν επιχειρησιακή υποστήριξη, όπως προσωπικό και εξοπλισμό. Οι Βρυξέλλες στοχεύουν σε 30.000 μετεγκαταστάσεις ετησίως, αλλά επιμένουν ότι το σύστημα δεν θα αναγκάσει καμία χώρα να δεχτεί πρόσφυγες, εφόσον συμβάλλει μέσω οποιασδήποτε από τις άλλες δύο επιλογές.
«Θα προστατεύσουμε την Πολωνία από τον μηχανισμό μετεγκατάστασης», δήλωσε ο Τουσκ σε συνέντευξη Τύπου στη Βαρσοβία.
Ο Τουσκ -ο οποίος ανήκει στην κεντροδεξιά Πλατφόρμα Πολιτών- εξελέγη πρωθυπουργός τον περασμένο Δεκέμβριο, υποσχόμενος να ηγηθεί μιας φιλοευρωπαϊκής κυβέρνησης και να τερματίσει την οκταετή ευρωσκεπτικιστική διακυβέρνηση του κόμματος Νόμος και Δικαιοσύνη (PiS).
Θεωρείται στενός σύμμαχος της προέδρου της Επιτροπής Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, αλλά η αποφασιστική απόρριψη του συμφώνου έριξε νερό στο κρασί της μεταρρύθμισης που η ίδια η φον ντερ Λάιεν χαρακτήρισε "ιστορική" και "τεράστιο επίτευγμα για την Ευρώπη".
Η Ουγγαρία, μια άλλη γνωστή επικριτής του Νέου Συμφώνου, εξέφρασε επίσης την αποδοκιμασία της.
«Είναι κρίμα που μετά από εννέα χρόνια από την κορύφωση της μεταναστευτικής κρίσης, το Κοινοβούλιο κατέληξε σε μια λύση που ουσιαστικά αποτελεί σοβαρή παραβίαση της κυριαρχίας των εθνικών κρατών», δήλωσε την Πέμπτη ο Ζόλταν Κοβακς, διεθνής εκπρόσωπος της κυβέρνησης, κατά τη διάρκεια ενημέρωσης των δημοσιογράφων στις Βρυξέλλες.
«Το Σύμφωνο δεν πρόκειται να προσφέρει μια λειτουργική λύση για κανένα κράτος μέλος», πρόσθεσε.
Ο Κόβακς επέμεινε ότι η χώρα του θα "μιλήσει δυνατά εναντίον" του Νέου Συμφώνου, υποστηρίζοντας ότι δεν λαμβάνει υπόψη την ουγγρική εμπειρία και είναι "καταδικασμένο να αποτύχει".
Αλλά όταν ρωτήθηκε αν η Βουδαπέστη θα αγνοήσει ανοιχτά τους κανόνες και θα διακινδυνεύσει να της επιβληθεί διαδικασία παράβασης, ο εκπρόσωπος ήταν πιο προσεκτικός και δήλωσε ότι η κυβέρνησή του πρέπει ακόμη να εξετάσει την "ακριβή διατύπωση" που περιλαμβάνεται στην αναθεώρηση.
Κατά την προετοιμασία της ψηφοφορίας στο Κοινοβούλιο, η μεταρρύθμιση είχε προκαλέσει αντιδράσεις τόσο από τη δεξιά όσο και από την αριστερά. Ορισμένες προοδευτικές φωνές θεώρησαν ότι το Νέο Σύμφωνο υπέκυψε στις πιέσεις των ακροδεξιών δυνάμεων και έθεσε σε κίνδυνο τα ανθρώπινα δικαιώματα των αιτούντων άσυλο.
Ακροδεξιές φωνές, συμπεριλαμβανομένης της Εθνικής Συσπείρωσης της Γαλλίας, καταψήφισαν επίσης τμήματα του συμφώνου, υποστηρίζοντας ότι οι διατάξεις του δεν προχωρούν αρκετά μακριά για την προστασία των συνόρων.
Η έγκρισή του έρχεται την κατάλληλη στιγμή για τις ευρωπαϊκές εκλογές, οι οποίες θα διεξαχθούν στις 6-9 Ιουνίου και στις οποίες το μεταναστευτικό αναμένεται να είναι στο επίκεντρο του ενδιαφέροντος των ψηφοφόρων.
Πρόσφατη αποκλειστική δημοσκόπηση της Euronews/Ipsos έδειξε ότι μόλις το 16% των πολιτών της ΕΕ υποστηρίζει την πολιτική του μπλοκ για τη μετανάστευση, ενώ περισσότεροι από τους μισούς (51%) την αντιτίθενται.
Συνεργασία με ορισμένες τρίτες χώρες
Μια άλλη κρίσιμη πτυχή της μεταναστευτικής πολιτικής της ΕΕ είναι η "εξωτερική της διάσταση", ένας ευρύς όρος που χρησιμοποιείται για να αναφερθεί σε συμφωνίες με τρίτες χώρες για τον περιορισμό της αναχώρησης παράτυπων μεταναστών προς την Ευρώπη.
Οι Βρυξέλλες έχουν ήδη συνάψει συμφωνίες με την Τυνησία, τη Μαυριτανία και την Αίγυπτο, όπου χρήματα της ΕΕ διοχετεύονται στις οικονομίες των χωρών με αντάλλαγμα στοχευμένα μέτρα για τη μείωση των μεταναστευτικών ροών και την πάταξη των διακινητών ανθρώπων.
Οι συμφωνίες έχουν καταγγελθεί από ευρωβουλευτές και υπερασπιστές των ανθρωπίνων δικαιωμάτων επειδή δεν αναγνωρίζουν τα αυξανόμενα στοιχεία για παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, ιδίως από τις αρχές της Τυνησίας.
Παρά το γεγονός ότι δεν υπάρχει επίσημη συμφωνία με τη Λιβύη, η ΕΕ έχει επίσης δαπανήσει περίπου 59 εκατομμύρια ευρώ για την ενίσχυση των μηχανισμών διαχείρισης των συνόρων των λιβυκών αρχών από το 2017, παρά τα συντριπτικά τεκμηριωμένα στοιχεία για παράνομες επαναπροωθήσεις και καταχρηστική μεταχείριση των μεταναστών από την υποσαχάρια Αφρική στα λιβυκά κέντρα κράτησης.
«Η συνεργασία με τη Λιβύη είναι δύσκολη», παραδέχθηκε η Γιόχανσον στη συνέντευξή της στο Euronews. «Και έχουμε έντονες απόψεις, για παράδειγμα, όταν πρόκειται για κέντρα κράτησης (...) ορισμένα από αυτά έχουν πραγματικά απαράδεκτες συνθήκες».
Πρόσθεσε ότι η ΕΕ εργάζεται σε στενή συνεργασία με την Αφρικανική Ένωση και τα Ηνωμένα Έθνη για τη διάσωση προσφύγων από τη Λιβύη σε ασφαλέστερες χώρες στο πλαίσιο του λεγόμενου "μηχανισμού διαμετακόμισης έκτακτης ανάγκης".
Αλλά το μπλοκ συνεχίζει επίσης να "υποστηρίζει" τη λιβυκή ακτοφυλακή στις επιχειρήσεις έρευνας και διάσωσης "ώστε να μην χάσουν πραγματικά άνθρωποι τη ζωή τους στη Μεσόγειο", πρόσθεσε η Γιόχανσον.
Πέρυσι, έκθεση του ΟΗΕ διαπίστωσε ότι η λιβυκή ακτοφυλακή -η οποία είχε λάβει στήριξη από την ΕΕ- διέπραξε εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας, μεταξύ των οποίων γυναίκες που εξαναγκάστηκαν σε σεξουαλική δουλεία, αυθαίρετη κράτηση, δολοφονίες, βασανιστήρια, βιασμούς, υποδούλωση και εξαναγκαστικές εξαφανίσεις.
euronews
