Holokost'ta öldürülen altı milyon Yahudi İsrail, Polonya ve Almanya'da törenlerle anılıyor.
İsrail'de Salı günü Holokost'ta öldürülen altı milyon Yahudi anıldı. Ulusal Holokost Anma Günü Yom Aşoa vesilesiyle ülkenin dört bir yanında sabah saatlerinde iki dakika boyunca sirenler çaldı. Halk saygı duruşunda bulunurken, seyir halindeki otomobiller de durarak anmaya katıldı.
İsrail Başbakanı Benyamin Netanyahu ve Cumhurbaşkanı Isaac Herzog Dünya Holokost Anma Merkezi Yad Vaşem'deki anıta çelenk bıraktı.
Yom Aşoa İsrail'de 1951 yılından bu yana anılıyor. Bu yılki anmalarda 19 Nisan 1943'te Varşova Gettosu'nda Nazi birliklerine karşı başlatılan Yahudi ayaklanması öne çıkarılıyor. Dört hafta süren ayaklanma sonucunda Varşova'da çok az sayıda Yahudi hayatta kalabilmişti.
Netanyahu Pazartesi akşamı Yad Vaşem'de yaptığı konuşmada Varşova direnişinin İsraillileri iç birliğe yönelttiğini belirterek, "Bizi yok etmek isteyenleri ancak bu şekilde yenebiliriz" dedi.
İsrail lideri konuşmasında İran'ı bir tehlike olarak nitelendirerek, bu ülkenin nükleer silahlara sahip olmasının engellenmesi gerektiğini söyledi.
Netanyahu'nun bu açıklamasından saatler sonra ise İran'dan tehdit dolu açıklamalar geldi. İran Cumhurbaşkanı İbrahim Reisi devlet televizyonunda yaptığı açıklamada, "Ülkemizin güvenliğine karşı en ufak bir hataları Tel Aviv ve Hayfa şehirlerinin yok edilmesiyle karşılık bulacaktır" ifadelerini kullandı.
İran cumhurbaşkanları daha önceki açıklamalarında da İsrail'i yıkımla tehdit etmişti.
Pehlevi İsrail'deki törenlere katıldı
Bu arada İran'ın sürgündeki eski veliaht prensi Rıza Pehlevi ilk kez İsrail'deki Holokost anma törenlerine katıldı. 1979 yılındaki İslam Devrimi ile devrilen son İran Şahı Muhammed Rıza Pehlevi'nin oğlu olan eski veliaht prense İsrail İstihbarat Bakanı Gila Gamliel eşlik etti. Pehlevi'nin ziyaretini "tarihi" olarak nitelendiren Gamliel, İranlı konuk için, "İsrail'e resmi ziyarette bulunan en yüksek düzeydeki İranlı şahsiyet" ifadesini kullandı.
Pehlevi Salı günü Kudüs'teki Ağlama Duvarı'nı ziyaret etti. 62 yaşındaki eski veliaht prens nadiren kamuoyunun karşısına çıkarken, geçen yıl İran'da kadınların öncülük ettiği protesto hareketinin başlamasından bu yana daha fazla öne çıkmaya başladı.
Almanya'da anma töreni
İsrail'in Berlin Büyükelçiliği de Salı günü Sachsenhausen toplama kampındaki anıtın önünde düzenlenen törende Naziler tarafından katledilen altı milyon Yahudi'yi andı. Buradaki anma töreni Nazi rejiminin dehşetinden kurtulan 1933 doğumlu Kurt Hillmann'ın meşale yakmasıyla başladı. Törende iki dakika boyunca siren çaldı.
Törene katılan Almanya Adalet Bakanı Marco Buschmann, "Bu utancı sonsuza kadar hissedeceğiz" diye konuştu, Yahudilerin Almanya'da kendilerini güvende hissetmemelerinin asla kabul edilemeyeceğini söyledi.
İsrail'in Almanya Büyükelçisi Ron Prosor ise Yahudileri birlik olmaya çağırdı. "Yahudi halkının ulus devleti, Yahudi bağımsızlığının somutlaşmış halidir. Başkalarına bel bağlamadan kendi kaderimizi tayin etme yeteneğimizin somutlaşmış halidir" diye konuşan Prosor, 80 yıl önceki Varşova Gettosu ayaklanmasını da hatırlattı.
Almanya Cumhurbaşkanı Varşova'daki törene katılacak
Almanya Cumhurbaşkanı Frank-Walter Steinmeier ise Çarşamba günü Varşova'da düzenlenecek merkezi anma törenine katılarak burada bir konuşma yapacak.
Polonya Cumhurbaşkanı Andrzej Duda'nın daveti üzerine bu ülkeye giden Steinmeier yarın Getto Kahramanları Anıtında konuşma yapan ilk Alman cumhurbaşkanı olacak. Törene İsrail Cumhurbaşkanı Isaac Herzog da katılacak.
Salı günü Varşova'ya hareketinden önce yaptığı yazılı açıklamada Steinmeier, "Atalarımızın işlediği suçlardan sonra Yahudilerin ve Polonyalıların biz Almanlara ellerini uzatmaları bir mucize" dedi.
Bunun önceki nesillerin çabalarıyla mümkün olduğunu kaydeden Steinmeier, "Korkunç geçmişin ardından ortak bir gelecek planlayan ve inşa eden İsrailliler, Polonyalılar ve Almanların uzun ve zorlu bir siyasi çalışmasıydı" ifadesini kullandı.
Yaklaşık 450 bin kişinin tutulduğu Varşova Gettosu 1940 sonbaharında Alman işgalciler tarafından kurulmuştu.
dpa/TY,BK,DW
