İran, Katar'daki ABD hava üssü El-Udeid'e füze saldırısı düzenledi. ABD Başkanı Trump'a göre saldırıda 14 füze kullanıldı, 13'ü düşürüldü. ABD Savunma Bakanlığı (Pentagon) üste can kaybı yaşanmadığını bildirdi.
El-Udeid Hava Üssü, başkent Doha'nın yakınlarında bulunuyor ve ABD'nin Ortadoğu'daki hava operasyonlarının merkezi konumunda.
İran devlet ajansı Tasnim, İran Devrim Muhafızları'nın Katar'daki Amerikan üslerine füze fırlattığını doğruladı ve İran'ın ABD saldırılarına "güçlü ve muzaffer" yanıtını vermeye başladığını söyledi.
Katar hükümeti, El-Udeid Hava Üssü'ne yönelik saldırıyı "güçlü şekilde kınadıklarını" açıkladı. Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Mecit El-Ensari, Katar hava savunma sistemlerinin "saldırıyı başarılı bir şekilde püskürttüğünü ve İran füzelerini vurduğunu" açıkladı.
Ayrıca üssün saldırıdan önce tahliye edildiği de kaydedildi.
ABD Savunma Bakanlığı Pentagon ise ABD üssünde can kaybı yaşanmadığını ancak durumun incelendiğini açıkladı.
Trump: Önceden uyarı yaptığı için İran'a teşekkür etmek istiyorum
ABD Başkanı Donald Trump, İran'ın, nükleer tesislerine yönelik saldırıya "zayıf bir yanıt verdiğini" ve bunu beklediklerini söyledi. Trump, "Belki de artık İran bölgede bir barışa ve uyuma doğru ilerleyebilir, İsrail'den de aynısını yapmasını bekliyorum" dedi.
Trump, "İran'a önceden uyarı yaparak can kaybı ve yaralanma olmamasını sağladığı için teşekkür etmek istiyorum" dedi.
Trump ayrıca 14 füzenin ateşlendiğini, 13'ünün düşürüldüğünü, birine ise tehdit oluşturmadığı için dokunulmadığını söyledi. Hiçbir Amerikalının zarar görmediğini ve herhangi bir hasar oluşmadığını dile getiren Trump, "daha fazla nefretin olmamasını" umduğunu söyledi.
Öte yandan ABD Başkanı Trump, Katar Emiri'ne "bölgede barış adına yaptığı her şey için" teşekkür etti ve büyük harflerle "Tebrikler dünya, şimdi barış zamanı" yazdı.
İran'ın dini lideri Ayetullah Ali Hamaney de bir açıklama yaparak, İran'ın kimseye zarar vermediğini, ancak ülkeye dönük hiçbir saldırganlığı kabul etmeyeceklerini söyledi.
ABD ve İngiltere 23 Haziran'da Katar'daki vatandaşlarına, ikinci bir duyuruya kadar sığınaklara girmelerini tavsiye etmişti.
Amerikan üslerine ev sahipliği yapan Körfez ülkeleri, ABD'nin 22 Haziran'da İran'ın nükleer tesislerine yaptığı saldırının ardından Tahran'ın misilleme yapma ihtimaline karşı teyakkuza geçmişti.
İran, ABD'nin Fordo'da tesisine saldırısının karşılıksız kalmayacağını duyurmuştu.
Resmi IRNA haber ajansına göre İran'ın dini lideri Ayetullah Ali Hamaney'in kıdemli danışmanlarından Ali Ekber Velayeti de 22 Haziran'da yaptığı açıklamada "bölgede ABD ve üslerinin varlığına artık yer yok" dedi.
Ali Ekber Velayeti, ABD'nin eylemlerini kolaylaştırırlarsa diğer ülkelerin "İran için meşru hedefler haline geleceğini" söyledi.
'Hesaplanmış bir saldırı'
BBC'nin kıdemli güvenlik muhabiri Frank Gardner, İran'ın El-Udeid üssüne yönelik saldırısını 'hesaplanmış' bir operasyon olarak niteledi.
İran'ın saldırısının ilk bakışta gerilimi tırmandırabilecek bir adım olduğunu ve Körfez'deki Arap ülkelerini savaşa sürükleyebileceğini kaydeden Gardner, diğer yandan, saldırının "planlı" ve "hesaplanmış" bir yanıt olduğunu dile getirdi.
Saldırının Tahran tarafından önceden bildirildiği ve saldırı sonucunda can kaybı yaşanmadığını belirten Gardner, 2020'de Kasım Süleymani'nin suikastinden sonra İran'ın verdiği yanıtın da benzer şekilde planlandığını hatırlattı.
İran'ın çok daha fazla füzeyle saldırabilecekken operasyonu sınırlı tutmasının da dikkate değer olduğunu belirten Gardner, Tahran'ın niyetinin, söz verildiği gibi "ülkeye dönük saldırıları yanıtsız bırakmadığını" göstermek olduğunu kaydetti.
Gardner'a göre şimdi top Trump'ta. Eğer Trump gerilimi bu noktadan daha da tırmandırmamayı seçerse, bu önemli bir dönüm noktası olacak. Eğer tersini yaparsa, Körfez'i oldukça sıcak bir yaz bekliyor olabilir.
El-Udeid Hava Üssü hakkında bilinenler
Katar'ın başkenti Doha yakınlarındaki El-Udeid Hava Üssü, Amerikan hava kuvvetlerinin Ortadoğu'daki merkezi konumunda ve yaklaşık 8 bin ABD askerini barındırıyor.
İngiliz askerler de üssü belirli rotasyonlarla kullanıyor.
Irak'taki ABD operasyonlarının da lojistik üssü ve karargahı konumundaki hava üssü, Körfez ülkeleri arasında en uzun iniş pistine sahip.
Katar El-Udeid Hava Üssü'nün kullanımını 2000 yılında ABD'ye verdi. 2001'de üssü devralan Amerikalılarla Doha arasında 2002 yılında ABD'nin üsteki varlığını resmen tanıyan bir anlaşma imzalandı.
2024'te ABD bu üssün kullanımını 10 yıl daha uzatan bir anlaşmaya vardı.
Devrim Muhafızları: Saldırının düzenlendiği yeri belirledik
İran İslam Devrim Muhafızları Ordusu (IRGC) da, İran'ın "ABD'nin saldırısının düzenlendiği yeri belirlediğini" açıkladı.
Yazılı açıklama, Devrim Muhafızları'na bağlı Tasnim Haber Ajansı'nda yer aldı.
Bölgedeki Amerikan askeri üslerinin yaygınlığının "bir güç olmadığı" savunulan açıklamada, tam tersi bunun ABD'nin "savunmasızlığını artırdığı" savunuldu.
Körfez bölgesinde Suudi Arabistan, Kuveyt, Katar ve Birleşik Arap Emirlikleri'nde ABD üsleri bulunuyor.
Bahreyn, ABD Donanması'nın 5. Filosu'nun karargahına ev sahipliği yapıyor.
Irak, Ürdün ve Suriye'de de ABD üsleri var.
İran geçmişte ABD üslerine saldırı düzenledi mi?
İran daha önce bölgedeki bir ABD üssüne doğrudan saldırı düzenledi.
2020'de İran, Devrim Muhafızları'nı sınır ötesi kolu olan Kudüs Gücü Komutanı Kasım Süleymani'nin ABD tarafından öldürülmesine misilleme olarak, Irak'taki ABD güçlerinin bulunduğu hava üslerine balistik füze saldırısı düzenlemişti.
Uluslararası Stratejik Araştırmalar Enstitüsü'nde Ortadoğu Politikası kıdemli üyesi Hasan el Hasan da Reuters haber ajansına verdiği demeçte, ABD'nin saldırısının bölge ülkelerini çatışmaya sürükleme riski taşıdığı konusunda uyardı.
"ABD'nin doğrudan müdahalesi, özellikle büyük ABD askeri tesislerine ev sahipliği yapan Bahreyn, Kuveyt ve Katar olmak üzere Körfez ülkelerini çatışmaya sürükleme riski taşıyan kritik bir eşik" yorumunu yaptı.
BBC
