Choi, oğlunun 1975 yılının Temmuz ayında Seul’de oynarken bir ilaçlama kamyonunun arkasından koşarak evden çıktığını ve bir daha geri dönmediğini belirtiyor.
72 yaşındaki Güney Koreli Choi Young-ja, küçük yaşta rızası olmadan Norveç’e evlatlık verilen oğlunun zorla ayrılığına yol açan sistematik ihmaller nedeniyle Güney Kore hükümetine ve ülkenin en büyük evlat edinme kurumu Holt’a dava açtı. Choi, oğlunu 48 yıl boyunca umutsuzca aradıktan sonra 2023 yılında duygusal bir yeniden buluşma yaşadı.
Choi’nin açtığı tazminat davası, Associated Press’in araştırması ve PBS’in Frontline programının belgeselinde de yer alan öyküsünün bir uzantısı olarak dikkat çekiyor. Dava, Güney Kore’nin dünya tarihinin en büyük uluslararası evlat edinme programlarından biri olarak kabul edilen sürecin ardındaki sahtekârlık ve suistimallerle yüzleşmesi yönünde artan baskılar altında açıldı.
Güney Kore Hakikat ve Uzlaşma Komisyonu, Mart ayında yayımladığı tarihi raporda, hükümetin gevşek şekilde düzenlenmiş, agresif bir evlat edinme programını kolaylaştırarak, binlerce çocuğu gereksiz yere ya da dikkatsizce ailelerinden ayırmaktan sorumlu olduğunu duyurdu.
Raporda, geçmişteki askeri hükümetlerin sosyal yardım maliyetlerini düşürmeye çalıştığı ve özel kurumlara evlat edinmeleri hızlandırma yetkisi verildiği, çocukların kimlik bilgilerinin ise sıklıkla manipüle edildiği belirtildi. Bu uygulamalar, 1970'ler ve 1980'lerde evlat edinmelerin patlama yaşamasına neden oldu.
Yaşayan ebeveynleri olan çocuklar — sadece kaybolmuş ya da kaçırılmış olanlar da dahil — sıklıkla terk edilmiş yetim olarak belgelenerek Batılı ülkelere evlatlık verilme şansları artırıldı. Son 70 yılda yaklaşık 200 bin Koreli çocuk yurtdışına evlatlık olarak gönderildi.
Choi’nin davası, Ekim ayında benzer bir dava açan başka bir kadın, 70’li yaşlardaki Han Tae-soon’un davasını izliyor. Han, 1976 yılında 4 yaşında kaçırıldıktan aylar sonra ABD’ye gönderilen kızı için yine hükümete ve Holt’a dava açmıştı.
Dava, yasa dışı evlat edinme ve kurumsal ihmalleri konu alıyor
Choi, oğlunun 1975 yılının Temmuz ayında Seul’de oynarken bir ilaçlama kamyonunun arkasından koşarak evden çıktığını ve bir daha geri dönmediğini belirtiyor. Choi ve merhum eşi, yıllarca onu aradı; Seul ve çevresindeki karakolları dolaştılar, onun fotoğraflarını ve isminin yazılı olduğu afişleri Holt’a defalarca götürdüler. Ancak her seferinde bilgi olmadığı yanıtını aldılar.
Umutsuz arayışının sonunda Choi, evlatlık verilen çocukları biyolojik aileleriyle buluşturmak için kurulan bir polis birimine DNA örneğini verdi. 2023 yılında oğlunun, kaybolmasından sadece beş ay sonra, Aralık 1975’te Norveç’e evlatlık verildiğini öğrendi. Üstelik bu işlem, Choi’nin defalarca kapısını çaldığı Holt tarafından, farklı bir isim ve fotoğrafla gerçekleştirilmişti.
Öfkelenen Choi, Holt’la yüzleşti ancak kurum, Associated Press’in yorum taleplerine yanıt vermedi. Ardından Choi, avukatlarıyla birlikte Holt’a, Güney Kore hükümetine ve oğlunun Holt’a devredilmeden önce kaldığı Suwon’daki bir yetimhaneye karşı dava açtı.
Şimdi 52 yaşında olan oğlu, 2023 yılında annesiyle tanışmak için Güney Kore’ye geldi ancak konuyla ilgili yorum yapmayı reddetti.
Seul Merkez Bölge Mahkemesi’nde açılan 550 milyon wonluk (yaklaşık 377 bin euro) tazminat davası, Choi’nin oğlunun yetimhaneye ulaştığında kimliğinin tespit edilmemesi ve devletin kontrolündeki yabancı evlat edinme sistemi çerçevesinde velayetinin doğrulanmaması nedeniyle hükümetin hukuki görevini ihlal ettiğini öne sürüyor.
Yetimhane ve Holt ise çocuğun ailesi olduğunu fark etmelerine rağmen bu bilgiyi doğrulamadı ya da ailesine haber vermedi. Oysa çocuk konuşabilecek yaştaydı ve ailesi olduğu açıkça belliydi. Choi’nin avukatlarından Jeon Min Kyeong’e göre, Holt, çocuğu terk edilmiş yetim gibi gösteren sahte belgeler düzenledi. Üstelik Choi, oğlunun kurumun gözetimindeyken onu aramak için oraya gitmişti.
Güney Kore’de evlat edinme uygulamaları üzerindeki baskı artıyor
Choi ve Han, evlatlık verilen çocuklarının yasadışı şekilde alındığını öne sürerek Güney Kore hükümeti ve bir evlat edinme kurumuna dava açan ilk biyolojik ebeveynler oldu. 2019 yılında ise Adam Crapser adlı bir Koreli evlatlık, ABD’de kötü bir çocukluk geçirdiğini, suça sürüklendiğini ve 2016’da sınır dışı edildiğini öne sürerek hükümete ve Holt’a dava açmıştı. Ancak Seul Yüksek Mahkemesi Ocak ayında, ilk derece mahkemesinin tazminat kararı da dahil olmak üzere, hem hükümeti hem de Holt’u akladı.
Mart ayında yayımlanan Hakikat Komisyonu raporu, başka evlatlıklar veya biyolojik ebeveynlerin de benzer şekilde hükümete ya da kurumlara karşı tazminat davası açmasına yol açabilir. Ancak bazı evlatlıklar, raporun fazla temkinli bir dil kullandığını ve hükümetin suç ortaklığını daha açık bir şekilde kabul etmesi gerektiğini savunarak eleştiride bulundu.
Hükümet, geçmişteki evlat edinme uygulamalarıyla ilgili doğrudan sorumluluğu hiçbir zaman kabul etmedi ve şu ana kadar komisyondan gelen özür çağrılarını da görmezden geldi.
euronews
