Yükselen doğal gaz fiyatları ve artan belirsizlik, bu kış Avrupa'nın enerji görünümüne hakim olacak.
Avrupa'nın gösterge doğal gaz fiyatları, Rusya'nın Ukrayna'yı işgalinden bu yana üçüncü kışa girerken yeterli arz konusundaki belirsizlik ve artan talebe işaret ederek yükseliyor.
Ancak şu anda gerekli doğal gaz rezervleri tedarik edilmiş ve güvence altına alınmış görünüyor.
Euronews Business'a konuşan London College of Energy Economics Başkanı Dr. Yousef Alshammari, "Yeterli gaz rezervi bulunmasına rağmen piyasalarda arz fazlası belirsizliği hakim olmaya devam ediyor," dedi.
AB gaz depolama kapasitesinin ağustos ayında yüzde 90 olduğunu ve "[Cumartesi günü itibarıyla] gaz depolama kapasitesinin yüzde 95 oranında dolu olduğunu ve 100 bcm'nin [milyar metreküp] çok üzerinde olduğunu" sözlerine ekledi.
Ancak, düşük sıcaklıklar nedeniyle artan ısınma ve elektrik talebi kasım ayının ilk haftalarında kapasiteleri şimdiden test etti.
Gas Infrastructure Europe'un verilerine göre, kasım ayının ilk iki haftasında Avrupa'daki gaz depolama kapasitesinin yüzde 4'üne (4,29 bcm) yakın bir oranda gaz tüketimi yapıldı.
Alshammari, depolama seviyelerinin 2025 baharında, Nisan 2024'te kapasitenin yüzde 60'ında olduğu kadar yüksek olmayacağını tahmin ediyor. "Bu kış yüzde 50'nin çok altına düşecek gibi görünüyor. Bu da Avrupa'nın önümüzdeki yıl gaz depolarını neredeyse tam seviyeye getirmek için çok daha fazla gaz satın alması gerekeceği anlamına geliyor. Bu durum nispeten daha soğuk hava koşullarıyla birleştiğinde, fiyatların nispeten daha ılıman geçen bir önceki kışa kıyasla makul ölçüde daha yüksek seviyelerde kalması muhtemeldir," diye ekledi.
Enerji fiyatlarını etkileyen riskler
ABD ve Rusya kaynaklı jeopolitik gerilimler, Avrupa'daki enerji fiyatları için önde gelen bir risk faktörü. Alshammari, "Trump döneminde bu gerilimin azalacağını tahmin etsem de, mevcut ABD yönetiminin kalan günleri durumu daha karmaşık hale getirecek gibi görünüyor ve bu da hem petrol hem de gaz açısından enerji fiyatlarındaki oynaklığı artıracak," dedi.
Doğal gaz fiyatları perşembe günkü işlemlerde son bir yılın en yüksek seviyesine ulaştı. Avrupa'daki belirsizlik, Rus Gazprom'un iki ülke arasındaki anlaşmazlık nedeniyle 16 Kasım'da Avusturya'ya doğal gaz akışını durdurmasıyla daha da arttı.
Aynı zamanda, Rus gazının Ukrayna üzerinden transit geçişine izin veren önemli bir sözleşme 1 Ocak 2025'te sona ermek üzere olup, Rusya'nın AB'de talebin en yoğun olduğu dönemde enerji arzından çıkarılması riskini doğurmaktadır.
Kremlin sözcüsü Peskov: 'Türkiye, Rusya'nın Avrupa'ya gaz tedariği için alternatif rotası'
Alshammari, "Rusya'nın Avrupa'ya gönderdiği gazda daha fazla kesinti yaşanması, bu tedariklere bel bağlayan Avrupa ülkeleri için durumu daha da zorlaştıracak ve bu da AB depolarının baskı altında kalacağı anlamına geliyor" dedi. Arzda daha fazla kesinti ya da daha fazla belirsizlik olması halinde fiyatların önümüzdeki haftalarda artmaya devam etmesini beklediğini sözlerine ekledi.
London College of Energy Economics Başkanı, Rusya'dan boru hattıyla gaz tedarikinin olmaması "elektrik üretiminde kömüre ve petrole dönüşü tetikleyebilir, (...) bu da enerji piyasaları üzerinde daha geniş bir etki yaratabilir," dedi.
Artan enerji talebiyle birlikte azalan Rus gazı ithalatı, Avrupa'ya daha fazla LNG ithalatını tetikleyebilir ve bu da Avrupa genelinde enerji fiyatlarını yükseltebilir.
Related
Rusya'nın Fransa'ya LNG sevkiyatı, 2024'ün ilk yarısında iki katından fazla artış gösterdi
Alshammari, "Uzun vadede nükleer enerjinin Avrupa'da yer alması gerektiğini düşünüyorum. Belki de AB ülkeleri arasında nükleer enerji ticareti yoluyla LNG'nin dışa bağımlılığını azaltabilir" dedi.
Yenilenebilir enerji Avrupa'nın talebinin ne kadarını karşılayabilir?
Yıl genelindeki trendlere bakıldığında gaz talebinin düştüğü görülüyor. Bu miktar 2022 yılında 350 milyar metreküp iken geçen yıl 295 milyar metreküp'e geriledi. The Insitute for Energy Economics and Financial Analysis'e göre, AB gaz tüketimi 2024'ün ilk altı ayında bir önceki yıla kıyasla yüzde 3,2 oranında düştü.
Bu düşüş, yenilenebilir enerji kapasitesinin artması ve enerji verimliliği önlemlerinin iyileştirilmesinin bir sonucu olarak görülüyor.
"Yenilenebilir enerjinin payı geçtiğimiz yıl önemli ölçüde artarak AB elektrik üretiminin yüzde 44,7'sine yükseldi ve 2022'ye kıyasla yüzde 12,4'lük bir artış gösterdi" diyen Alshammari, fosil yakıtların payının ise yüzde 19,7 azalarak AB'deki toplam elektrik üretiminin yüzde 32,5'ine gerilediğini sözlerine ekledi.
Ancak London College of Energy Economics başkanına göre, enerji krizleri ve elektrik fiyatlarındaki artışlar sadece yenilenebilir enerji kaynaklarına güvenerek önlenemez.
"Avusturya, Norveç ve İzlanda gibi Avrupa'daki bazı ülkeler, enerji fiyatlarında önemli bir artış olmadan hidroelektrik enerjiyi kullanmak için iyi bir konuma sahip. Bununla birlikte, Avrupa'nın tamamen güvenebileceği şeyin yenilenebilir enerji kaynakları olduğunu düşünmüyorum."
Alshammari'ye göre enerji verimliliğinin arttırılması ve enerji kaynaklarının çeşitlendirilmesi bir çare olabilir. "2021 ve 2022'deki enerji krizi sırasında Avrupa'yı kurtaran kilit faktörlerden biri, özellikle Almanya'da enerji verimliliğindeki önemli iyileşme, kömürün bir enerji kaynağı olarak yeniden kullanılması ve Fransa'daki birçok nükleer santralin yeniden faaliyete geçmesiydi. Nükleer enerji 2023 yılında AB enerji üretiminin yüzde 22,8'ine ulaştı" diye ekledi.
euronews
