Το αμερικανικό περιοδικό Forbes φιλοξενεί εκτενές δημοσίευμα του Paul Iddon, με αφορμή την καταγγελεία της Τουρκίας ότι οι ρωσικής κατασκευής πύραυλοι S-300 που διαθέτει η Ελλάδα, έθεσαν στο στόχαστρό τους τουρκικά μαχητικά F-16.
Το δημοσίευμα του Forbes σε Ελληνική μετάφραση
Δύο ταυτόχρονες εξελίξεις τον Αύγουστο σχετικά με τα ρωσικά κατασκευασμένα πυραυλικά συστήματα αεράμυνας S-300 στην Ελλάδα και τη Συρία θα μπορούσαν να έχουν σημαντικές επιπτώσεις και για τις δύο περιοχές.
Κλείδωμα Κρήτης
Στις 28 Αυγούστου, ο κρατικός Τύπος της Τουρκίας ανέφερε ότι το ραντάρ παρακολούθησης ενός ελληνικού συστήματος S-300 στην Κρήτη κλείδωσε σε τουρκικά μαχητικά αεροσκάφη F-16 που πετούσαν σε ύψος 10.000 ποδιών δυτικά των ελληνικών νησιών της Ρόδου στις 23 Αυγούστου Σύμφωνα με την Τουρκία, τα F-16 της εκτελούσαν αναγνωριστική αποστολή στον διεθνή εναέριο χώρο.
Εάν επιβεβαιωθεί, το περιστατικό εγείρει σοβαρά ερωτήματα σχετικά με την κατάσταση αυτών των πυραύλων με βάση την Κρήτη.
Η Κυπριακή Δημοκρατία παρήγγειλε αρχικά αυτούς τους S-300 στην Κρήτη στα μέσα της δεκαετίας του 1990. Τελικά εκτράπηκαν στην Ελλάδα αφού η Τουρκία απείλησε να τους καταστρέψει προληπτικά εάν έφταναν ποτέ στο διαιρεμένο νησί. Η Ελλάδα τα έβαλε σε αποθήκευση και αργότερα τα δοκίμασε το 2013 για πρώτη φορά.
ΕΛΛΑΔΑ-ΡΩΣΙΑ-ΣΤΡΑΤΙΩΤΙΚΟΣ-ΑΣΚΗΣΗ
Εάν ένα ελληνικό ραντάρ S-300 όντως κλείδωσε τα τουρκικά F-16 αυτόν τον Αύγουστο, αυτό θα μπορούσε να υποδηλώνει ότι η Αθήνα μπορεί είτε να δοκιμάζει ξανά το σύστημα είτε να σκέφτεται να τα θέσει σε ενεργό στρατιωτική θητεία.
Ο Έλληνας υπουργός Άμυνας Νίκος Παναγιωτόπουλος απέκλεισε την προοπτική η Ελλάδα να μεταφέρει τους S-300 στην Ουκρανία στις αρχές Ιουνίου, δηλώνοντας ότι η Ελλάδα αντιμετωπίζει «πραγματική απειλή» και δεν θα μεταφέρει «ό,τι χρειαζόμαστε, ό,τι είναι χρήσιμο και κυρίως επιχειρησιακά ενεργό».
Ο Παναγιωτόπουλος αναμφίβολα είχε στο μυαλό του την Τουρκία όταν μίλησε για την απειλή που αντιμετωπίζει η Ελλάδα. Ενώ οι εντάσεις μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας έχουν θερμανθεί ξανά τους τελευταίους μήνες, η θέση σε ενεργό υπηρεσία των ελληνικών S-300 θα μπορούσε να αυξήσει περαιτέρω τις εντάσεις και πιθανώς ακόμη και να προκαλέσει κρίση.
Όταν η Ελλάδα απέκτησε για πρώτη φορά αυτούς τους S-300, η Τουρκία ισχυρίστηκε ότι η απειλή της σύγκρουσης απλώς μεταφερόταν από την Ανατολική Μεσόγειο στο Αιγαίο Πέλαγος. Θέτοντας παρόμοια σημεία που έθεσαν πρόσφατα οι ΗΠΑ και το ΝΑΤΟ στην Τουρκία για την απόκτηση νεότερων και πιο προηγμένων ρωσικών S-400, Τούρκοι αξιωματούχοι προειδοποίησαν ότι οι S-300 στο οπλοστάσιο της Ελλάδας θα μπορούσαν να υπονομεύσουν την ασφάλεια του ΝΑΤΟ. Εξάλλου, αυτοί οι πύραυλοι σχεδιάστηκαν για να καταρρίψουν πολεμικά αεροσκάφη του ΝΑΤΟ.
Το 1999, ένας ανώτερος διπλωμάτης του ΝΑΤΟ προειδοποίησε ότι οι ελληνικοί S-300 θα μπορούσαν να απειλήσουν εξίσου ελληνικά και τουρκικά πολεμικά αεροσκάφη, δεδομένου ότι δεν διέθεταν τα τυπικά συστήματα αναγνώρισης φίλου ή εχθρού του ΝΑΤΟ (IFF). Ταυτόχρονα, ανώτερος δυτικός διπλωμάτης προειδοποίησε επίσης ότι αυτοί οι πύραυλοι θα μπορούσαν να προκαλέσουν κατά λάθος πόλεμο, δηλώνοντας: «Είναι απολύτως δυνατό τα τουρκικά πολεμικά αεροσκάφη να πετούν εντός εμβέλειας των πυραύλων κατά τη διάρκεια πτήσεων ρουτίνας στον διεθνή εναέριο χώρο, για να κλειδώσουν οι πύραυλοι πάνω τους και να απαντήσουν τα τουρκικά αεροπλάνα».
Είκοσι τρία χρόνια αργότερα, αν ο τελευταίος ισχυρισμός της Άγκυρας είναι όντως ακριβής, ένα ραντάρ S-300 έχει κλειδώσει στα τουρκικά πολεμικά αεροσκάφη.
Δεν είναι σαφές εάν η Ελλάδα έχει επιλύσει το IFF και άλλα ζητήματα που αναφέρθηκαν παραπάνω από αυτούς τους διπλωμάτες στα τέλη του περασμένου αιώνα. Ωστόσο, η εκτόξευση S-300 σε ασκήσεις εκπαίδευσης υποδηλώνει ότι οι Έλληνες είναι τουλάχιστον επαρκώς εξοικειωμένοι με τη λειτουργία τους.
Είτε έτσι είτε αλλιώς, η θέση σε ενεργή λειτουργία αυτών των στρατηγικών ρωσικών πυραυλικών συστημάτων θα μπορούσε να διακινδυνεύσει σημαντική κλιμάκωση στις επαναλαμβανόμενες ελληνοτουρκικές εντάσεις στο Αιγαίο με απρόβλεπτες συνέπειες.
Αναδιάταξη στη Συρία
Πρόσφατες δορυφορικές εικόνες που κυκλοφόρησαν από την ιδιωτική ImageSat Intl. εταιρεία δείχνει ότι η Ρωσία έχει πάρει το φαινομενικά συριακό σύστημα S-300 που εδρεύει στο Masyaf στη βορειοδυτική Συρία και το έχει στείλει έξω από τη χώρα.
Η Ρωσία παρέδωσε για πρώτη φορά το S-300 το 2018. Ισχυρίστηκε ότι η μπαταρία θα βοηθούσε στον εκσυγχρονισμό της απαρχαιωμένης αεράμυνας της Συρίας, αφού ένας vintage συριακός πύραυλος S-200 κατέρριψε ένα ρωσικό στρατιωτικό μεταφορικό μέσο ενώ προσπαθούσε να στοχεύσει ισραηλινά αεροσκάφη που επιτέθηκαν σε στόχους στην επαρχία Λατάκια. Και οι 15 Ρώσοι στρατιωτικοί που επέβαιναν σε αυτό το αεροπλάνο χάθηκαν.
Ωστόσο, από εκείνη την παράδοση, ήταν σαφές ότι μόνο το ρωσικό προσωπικό ήταν υπεύθυνο για αυτούς τους συριακούς πυραύλους. Κατά συνέπεια, η Συρία δεν επετράπη ποτέ να τα χρησιμοποιήσει εναντίον ισραηλινών πολεμικών αεροσκαφών που διεισδύουν συχνά στον εναέριο χώρο της χώρας για να επιτεθούν σε ύποπτους στόχους που σχετίζονται με το Ιράν. Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο ήταν αξιοσημείωτο όταν ένας πύραυλος S-300 εκτοξεύτηκε στις 13 Μαΐου για πρώτη φορά, αμέσως μετά την επίθεση των ισραηλινών αεροσκαφών σε στόχους κοντά στο Masyaf. Ο πύραυλος δεν είχε κλειδαριά ραντάρ σε κανένα από τα αεριωθούμενα αεροπλάνα και, όπως εικάζεται εδώ εκείνη τη στιγμή, η εκτόξευση ήταν ξεκάθαρα μια βολή κατά μήκος της πλώρης που είχε απλώς σκοπό να προειδοποιήσει το Ισραήλ να μην περάσει τις ρωσικές κόκκινες γραμμές.
Πράγματι, ο Ισραηλινός υπουργός Άμυνας Μπένι Γκαντζ το περιέγραψε ως «ένα περιστατικό μεμονωμένου» στα τέλη Ιουλίου και τόνισε ότι τα ισραηλινά αεροσκάφη δεν διέτρεχαν κανένα κίνδυνο και «δεν ήταν καν στην περιοχή» όταν εκτοξεύτηκε ο πύραυλος.
Στις 14 Αυγούστου, ισραηλινά αεροσκάφη στόχευσαν ένα φορτίο πυραύλων ιρανικής κατασκευής λίγο έξω από το λιμάνι Ταρτούς της Ρωσίας στη δυτική Συρία. Αυτό το περιστατικό έδειξε ότι το Ισραήλ δεν είχε αποθαρρυνθεί από το να χτυπήσει ιρανικούς στόχους στη Συρία, ακόμα κι αν βρίσκονται σε περιοχές που η Ρωσία θεωρεί ως παραβίαση των κόκκινων γραμμών της.
Με τη Ρωσία να έχει συσκευάσει και να αποστείλει τα S-300 της Συρίας εκτός της χώρας, η αεράμυνα της Δαμασκού παραμένει περιορισμένη, απαρχαιωμένη και ανίκανη να αποτρέψει τις συνεχιζόμενες ισραηλινές αεροπορικές επιδρομές. Η Ρωσία διατηρεί τους πυραύλους S-400 του στρατού της στην αεροπορική της βάση στην επαρχία Λατάκεια της Συρίας, αλλά είναι απίθανο να τους χρησιμοποιήσει εναντίον ισραηλινών αεροσκαφών για λογαριασμό της Συρίας.
Ενώ η Ρωσία αποσύρει ορισμένες από τις δυνάμεις της στη Συρία για να υποστηρίξει τον πόλεμο της Ουκρανίας, υπήρξαν επαναλαμβανόμενοι φόβοι και εικασίες ότι αυτό επιτρέπει στο Ιράν να εδραιωθεί πιο βαθιά στη χώρα στη θέση του.
Την ίδια στιγμή, η απομάκρυνση των Maysaf S-300, σύμφωνα με τα λόγια ενός που ανοίχτηκε στον ισραηλινό Τύπο, άνοιξε το δρόμο για τα ισραηλινά χτυπήματα. Επιπλέον, η αναδιάταξη των S-300 είναι ταυτόχρονη με την αποκάλυψη, που αποκαλύφθηκε από τους New York Times στις 26 Αυγούστου, ότι η Συρία είπε στο Ιράν ότι δεν επιθυμεί αντίποινα για τα ισραηλινά πλήγματα που πραγματοποιήθηκαν από συριακό έδαφος, φοβούμενη ότι θα μπορούσε να πυροδοτήσει ένας ολοκληρωτικός πόλεμος. Κατά συνέπεια, το Ιράν και οι πληρεξούσιοί του αντέδρασαν για την ισραηλινή επίθεση στις 14 Αυγούστου στοχεύοντας βάσεις των ΗΠΑ στη Συρία την επόμενη μέρα.
Η αναδιάταξη των S-300 της Συρίας τελικά αποδεικνύει αυτό που ήταν ήδη από καιρό σαφές: η ανάπτυξη του συστήματος από τη Ρωσία το 2018 στη Συρία ήταν μια εντελώς μάταιη χειρονομία (όπως και η εκτόξευση της 13ης Μαΐου), η οποία δεν επρόκειτο ποτέ να αποτρέψει το Ισραήλ από το να χτυπήσει τους πληρεξούσιους του Ιράν στη Συρία. Η αναδιάταξή του θα μπορούσε επίσης να σηματοδοτήσει ότι η ισραηλινή Πολεμική Αεροπορία έχει ακόμη μεγαλύτερη ελευθερία δράσης σε αυτήν τη χώρα, καθώς η Ρωσία εστιάζει περισσότερους από τους πόρους και την προσοχή της στον δαπανηρό πόλεμό της στην Ουκρανία.
