Stelyo Berberaki
11 Ocak'ta ölen Yunanistan’ın son kralı 2. Konstantin için başkent Atina'da cenaze töreni düzenlendi. Tören birçok Avrupa ve Orta Doğu ülkesinin kraliyet ailelerinin temsilcilerini bir araya getirdi. Yunanistan hükümeti, kraliyet dönemi 1974’te son bulduğu için “devrik kral” konumundaki 2. Konstantin için devlet töreni düzenlemedi.
Atina Katedrali'nde düzenlenen cenaze törenine, 82 yaşında hayatını kaybeden Konstantin’in yeğeni İspanya Kralı Filip; dayısı eski İspanya Kralı Juan Karlos ve kız kardeşi eski İspanya Kraliçesi Sophia başta olmak üzere, kuzeni İngiltere Kralı Charles’in kız kardeşi Prenses Anne, Danimarka, Belçika, İsveç, Norveç, Hollanda kral ve kraliçeleri, Monaco Prensi, Lüksemburg Prensi, Ürdün kraliyet ailesi üyeleri, Bulgaristan, Sırbistan, Romanya eski kralları, Rusya Prensesi, Avrupalı dükler ile düseşler katıldı.
Yunanistan hükümetini ise törende Başbakan Yardımcısı Panayotis Pikramenos, İçişleri Bakanı Makis Vorides ve Kültür Bakanı Lina Mendoni temsil etti.
Konstantin’in cenaze törenini Atina Başpiskoposu Geronimos ve 12 metropolit yönettikten sonra naaşı Danimarka asıllı eşi Anna Maria ile Avrupalı kraliyet aileleri tarafından hâlâ “Yunan prens ve prensesleri” olarak anılan üç oğlu ile iki kızının eşiliğinde, Atina’nın kuzeyindeki Tatoi'de eski kraliyet mezarlığında toprağa verildi.
Konstantin’in 1964’te aynı katedraldeki kraliyet düğününden sonra ilk kez bu kadar çok sayıda kraliyet ailesini ağırlayan Atina’nın ana caddeleri, cenaze töreni nedeniyle yollar kapatıldı.
Uzun kuyruklar oluşturan kraliyet taraftarları ve Konstantin’in yakın dostları sabahın erken saatlerinden itibaren katedralin yanındaki şapele giderek Yunan bayrağına sarılı kralın tabutu önünde saygı duruşunda bulundu.
Bu kişiler arasında eski Yunanistan Başbakanı Andonis Samaras ve eşinin de bulunması dikkat çekti.
'Devrik Kral'
1960 Roma Olimpiyatları'nda altın madalya kazanan bir yelkenci olan 2. Konstantin, 1964’te henüz 24 yaşındayken babası Kral Paul’un ölümü sonrası tahta geçmiş ve aynı yıl Danimarka Prensesi Anna Maria ile evlenmişti.
Dönemin Türkiye Cumhurbaşkanı Celal Bayar, düğün hediyesi olarak çifte çok değerli ipek bir halı göndermişti.
1965 yılında Kral 2. Konstantin ile dönemin deneyimli Yunanistan Başbakanı Yorgos Papandreou arasındaki çekişmenin sonucu doğan hükümet krizi, Nisan 1967'de 'Albaylar Darbesi'ni tetikledi.
Ülke yönetiminde deneyimsiz Kral Konstantin, aynı yılın Aralık ayında albaylar cuntasına karşı gerçekleştirmek istediği başarısız darbeden sonra “öldürüleceği” korkusuyla ailesiyle birlikte İtalya’ya kaçtı.
Konstantin, İtalya’ya kaçışını anlatan bir mülakatında “Hava ve deniz kuvvetleri kendi yanında olmasına rağmen, kara kuvvetlerinin cunta destekli olması nedeniyle ülkede yeni bir iç savaşın çıkmasını önlemek için gizlice İtalya’ya gitmek zorunda kaldığını” söylemişti.
1974’te Türkiye’nin Kıbrıs’taki askeri operasyona kadar İngiltere’de, kraliyet ailesi mensuplarının yanında yaşayan Kral Konstantin, aynı yıl Yunanistan’da düzenlenen halk oylamasını yüzde 69,2’ye karşı yüzde 30,8 ile kaybetti ve “Devrik Kral” ilan edildi.
Halk oylamasının kraliyetin aleyhinde sonuçlanması; Yunan halkının o dönemde Kral Konstantin’i "cuntaya karşı yeterince direniş göstermediği için suçladığı ve kraliyet döneminin sonlandırılmasına karar verdiği" şeklinde yorumlandı.
Devrik Kral 2. Konstantin, Yunanistan’daki mal varlığına el koyan Yunan devletine karşı açtığı davaları kazanmasına rağmen tazminat olarak talep ettiği 161 milyon dolardan sadece 13,7 milyon doları almaya hak kazandı.
Sonraki yıllarda Yunan vatandaşlığından çıkarılmasına rağmen Danimarka vatandaşlığı ile hayatını Atina’da sürdüren 2. Konstantin, ölene kadar siyasete hiç girmedi ancak hâlâ varlığını sürdüren kraliyet taraftarı siyasetçilerle ve sade vatandaşlarla ilişkilerini korudu.
Yunan siyaset tarihine “Trajik Kral” olarak geçecek olan 2. Konstantin’in ölümü ile 1974’te zaten sona ermiş kraliyet dönemi “biyolojik” olarak da sonlanmış oldu.
Yunan Krallığı nasıl doğdu?
Yunan halkının 400 yıllık Osmanlı yönetimine karşı 1821’de başlattığı bağımsızlık mücadelesinin sonunda 1828’de Yunan devleti kuruldu.
Avrupa ülkelerinin ve Rusya’nın yardımıyla kurulan yeni Yunan devleti içindeki iç savaşların önlenmesi ve Yunan devletine Avrupai bir çehre kazandırmak amacıyla 19. yüzyıl şartlarına uygun olarak, Yunan devletinin başına Alman kökenli Kral Otto getirildi.
Kral Otto ile başlayan Yunanistan’daki kraliyet dönemi, ülkenin iç siyasetini kutuplaştıracak bir etki yarattı.
Kraliyet tarihi, ilk Kral Otto dahil kralların da zaman zaman sürgüne gönderilmeleri ve her iktidar değişikliğinde tekrar yurda getirilmeleriyle doluydu.
Yunan siyaset tarihine damga vuran en kanlı olaylar ise 1920’de sürgündeki Kral 1. Konstantin (Ölen Kral 2. Konstantin’in dedesi) zamanında oldu.
“Almanya yanlısı” olarak bilinen Kral 1. Konstantin, İngiltere başta olmak üzere İttifak Devletleri'nin şiddetli itirazlarına rağmen 1920'deki seçimleri kazanan Kraliyet yanlısı Dimitris Gunaris hükümeti tarafından sürgünde bulunduğu Paris’ten Yunanistan’a geri getirildi, hükümetin Yunan ordularının Ankara’ya ilerlemesi kararında büyük rol oynadı.
Türkiye kadar Yunanistan’ın da kaderini değiştiren bu karar tarihe, “Türkiye’nin Kurtuluşu” ve “Yunanistan’ın Küçük Asya felaketi” olarak geçti.
Yunan ordularına Ankara’ya ilerleme emri veren iki başbakan, dışişleri, savunma ve ekonomi bakanları ile Anadolu ordusunun son komutanı Yunan general Yeoryos Hacıanestis, askeri mahkemede yargılandıktan sonra “vatan hainliğinden” suçlu bulunarak kurşuna dizildi. Kral 1. Konstantin ise tekrar sürgüne gönderildiği Paris’te 1922'de öldü.
